موقعیت استراتژیک خود را بشناسیم

مدیریت دانش(قسمت 11)

برای یک فرد یا سازمان، که دارای تفکر استراتژیک است، پس از تبیین چشم انداز، رسالت و ارزش های بنیادین و خط قرمز های استراتژیک، ونیز پس از بررسی و تجزیه وتحلیل عوامل درونی(شامل قوت ها و ضعف ها) و عوامل محیطی( شامل فرصت ها و تهدیدها) و ارزیابی آنان از نظر میزان تاثیر گذاری آن عوامل برعملکرد فرد وسازمان و نیز امکان بهره برداری و اداره کردن آن عوامل توسط فرد یاسازمان، وقت آن می رسد که موقعیت استراتژیک خود را بشناسد. شناخت موقعیت استراتژیک بدین معناست که ما دریابیم با توجه به عوامل درونی و محیطی، از چه وزنی درمیدان رقابت با همگنان خود برخورداریم. به عبارت دیگر می خواهیم بدانیم اکنون با این وضعیت درونی و محیطی، سهم ما از بازاری که درآن فعالیت داریم، چند است؟ این بازار هرچه می خواهد باشد.  در یک فعالیت تجاری و تولیدی، یا یک فعالیت خدماتی یا حتی میدان نویسندگی و شعر سرایی یا موقعیت خانوادگی یا فعالیت خبرنگاری، تحصیلات، فعالیت سیاسی و امثالهم. این موضوع در هر زمینه ای می تواند مصداق داشته باشد. شما شغل و یا علاقه مندی خود برای هر فعالیتی را درنظر بگیرید.

برای درک و شناخت موقعیت استراتژیک، تکنیک های ارزیابی – برای تبدیل عوامل کیفی به کمی - وجود دارد. در این روش ها معمولا فرد یاسازمان پس از شناخت و لیست کردن عوامل استراتژیک درونی و محیطی خود به آنان نمره خواهد داد. یک نمره برای اولویت از یک تا چهار و یک نمره به عنوان ضریب اهمیت ( که به نحوی تقسیم می شود مجموع این ضریب ها برای عمامل درونی بشود یک و برای عوامل محیطی هم بشود یک). ایندورا درهم ضرب می کند امتیاز هر عامل مشخص می شود. مجموع امتیازات عوامل درونی و محیطی را به صورت جداگانه بدست آورده و هریک را روی یکی از محورهای مختصات(عوامل داخلی محور X ها) عوامل محیطی روی محور Y ها) قرار می دهد. علی القاعده روی هر محور عددی بین یک تا 4 بدست وی آید و نقطه تلاقی این دو مشخص می کند که موقعیت شما در کدام خانه قرار دارد؟ خانه یک(اعداد بالاتر از دو ونیم) موقعیت تهاجمی و رشد است و امکان توسعه را به فرد یا سازمان گوشزد می کند. خانه دوم (نمره عوامل محیطی بالاتر از دو ونیم و نمره عوامل درونی کمتر از دو ونیم) موقعیت محافظه کارانه است.یعنی چون در محیط فعالیت ما، فرصت های خوبی وجود دارد اما ما دارای ضعف های بیشتری نیز هستیم، باید محتاطانه گام بردایم. در خانه سوم(نمره عوامل درونی بالای دو ونیم و عوامل محیطی کمتر از دو ونیم) موقعیت رقابتی است. یعنی ما وضع درونی مان خوب است اما تهدیدهای محیطی بالاست و رقبای جدی داریم و رقابت برایمان شدیدتر خواهدبود. در خانه چهارم(نمره عوامل درونی و محیطی، هردو کمتر از دو ونیم است) در موقعیت دفاعی قرار می گیریم لذا به ناچار باید اندکی از حجم کارهای خود بکاهیم ویا حتی مجبور شویم به کل از آن میدان خارج شویم. پس هر فرد یا سازمان می تواند در یکی از چهار موقعیت (تهاجمی، محتاطانه، رقابیت و یا دفاعی) قرار بگیرد. متناسب با هر موقعیت، باید استراتژی های خود را تعیین کند. انشالله درمورد چگونگی شناخت و انتخاب استراتژی های مناسب با هر موقعیت درقسمت بعدی سخن خواهیم گفت.